Әбділда Тәжібаев

Әбділда Тәжібаев

Әбділда Тәжібаев (1909-1998) - көрнектіақын, драматург, әдебиет, театрзерттеушісі, филология ғылымдарының докторы, профессор, қоғамқайраткері, Қазақстанның халық жазушысы, Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығының лауреаты. Ақмешітте (қазіргі Қызылорда қаласында) дүниеге келген. Қызылорда қаласындағы жетім балалар интернатында тәрбиеленген.

Еңбекжолын 1926-1928 жылдара ралығында «Еңбекшіқазақ» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде поштатасушы, соданкейін корректор болыпбастаған. 1932-1934 жылдары Қарсақбайдағы «Қызылкенші», «Ленин шіл жас» (қазіргі «Жасалаш») газеттерінде редактордың орынбасары қызмет терінатқарған. Жиырма бес жастағы Ә.Тәжібаев1934 жылы Қазақстан Жазушылар Одағының хатшылығына, ал 1939 жылы оның төрағалығына сайланған. 30-жылдары ақынның «Жаңаырғақ», «Лирикалар» депаталған тұңғыш жинақтары жарықкөреді. 1958-1960 жылдара ралығында «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы,

1963 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты және Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының мүшесі болып сайланған. 1964 жылы ақынның «Жүректілер» аттыпьесалар жинағы жарыққашыққан. Бұлеңбекте «Майра», «Жалғызағашорманемес», «Көңілдестер», «Қыз бен солдат», «Монологтар» сияқтыдрамалықтуындылары, «Той боларда», «Дубай Шубаевич» тәріздікомедияларыжинақталған. Оның «Өмір мен поэзия» «қазақ драматургиясының дамуы мен қалыптасуы» атты монографиялық зерттеулері, көптеген сын мақалалары жарияланған. Ол «Қазақ әдебиетінің тарихы» аттызерттеу еңбек тіқұрастыруға қатысып, соңғы басылымының редакция сынбасқарған. «Жылдар, ойлар» атты еңбегінде Жамбыл, Нұрпейіс, Исаақындар мен М.Әуезов, С.Мұқанов, А.Жұбанов, тағыбасқа әдебиет және өнер қайраткерлері жайлы естеліктерін жариялады. «Жаданныңхаттары», «Хаттарсөйлегенде», «Өмір мен ерлік» атты сын, эссе, прозалық кітаптарында әдебиет пен өнерге қатысты толымды пікірлерайтқан. Ә.Тәжібаев жазушылығына қосабіраз жылдар М.О.Әуезоватындағы Әдебиет және өнер институтында ғылыми-зерттеу жұмыстарымен шұғылданып, өмірінің соңғы жылдарын бірың ғайшығармашылық қаарнаған. Ә.Тәжібаев тің сценарий бойынша (Н.Погодин менбірге) «Жамбыл» кинофильмі түсірілген. А.Пушкин, Т.Шевченко, А.Островский, Г.Гейне, тағыбасқа қаламгер лердің бір қатар шығармаларын қазақ тіліне тәржімалаған.

Ә.Тәжібаевтің көптеген шығармалары шетел тілдерінеау дарылған. «Октябрь Революциясы», 2 мәрте Еңбек Қызыл Ту, Ленин, «Құрмет Белгісі» ордендерімен, бір нешеме дальдармен марапатталған. Қызылорда қаласында көрнекті жазушылар Ә.Тәжібаев, З.Шүкіров, Қ.Мұхамеджанов тарғаескерт кішорнатылған. Қызылорда облысты қәмбебапғылыми кітапханасы халық жазушысы, көрнектіақын Әбділдә Тәжібаев есімімен аталады.

Тажибаев Абдильда (1909-1998) - казахский поэт и драматург, доктор филологических наук, профессор, народный писатель Казахской ССР. Родился в городе Кызылорда (Акмечеть). Воспитывался в детском интернате для детей-сирот в Кызылорде.

Трудовую деятельность начал с газеты «Еңбекші Қазақ» (ныне «Егемен Қазақстан») 1926-1928 гг, разносчиком почты, затем корректором.

В 1932-1934 гг - заместитель редактора Карсакпайской газеты «За мед», заместитель редактора газеты «Ленин шіл жас» (ныне «Жасалаш»), 1934-1939 годы - секретарь правления писателей Казахской ССР, 1939-1943 годы - председатель правления Союза писателей Казахской ССР, 1945-1948 годы заведующий отделом жамбула ведения Института языка и литературы АН Казахской ССР. С 1958-1960 годы главный редактор газеты «Қазақ әдебиеті», 1960-1984 годы секретарь правления Союза писателей Казахстана, старший научный сотрудник, заведующий отделом театрального и изобразительного искусства института литературы и искусства академии наук Казахской ССР.

Творчество: Абдильда Тажибаев начал печататься с 1927 года. В 1927 году был впервые опубликован его стихотворение в газете «Жұмысшы» («Гудок рабочего»), затем вышел первый сборник стихов «Новый ритм» в 1933 году. Изданы сборники поэм и стихотворений «Оркестр», «Спасение», «Два мира», «Абыл», «От души», «Любящие сердца», «Знакомые голоса» и другие. Философской направленностью отмечены сборники поэтических произведений «Цвети степь», «Острова», «Новые напевы», «От вечера к сегодня», «Былое», «Молодые выходцы», «Сверстники», «Толагай» и др. Перу А.Тажибаева принадлежит сборник пьес «Смелые», драматические поэмы «Легенда о моем народе», «Ковер Жомарта» и другие, в которых отражены трагические судьбы людей, борьба нового со старым в сознании людей, место человека в обществе, воспитание молодого поколения вдухе патриотизма Творчество А.Тажибаева предстает как воплощение всей нашей литературы. Большое место в творчестве А.Тажибаева занял образ Сырдарьи, потом он превратил эту реку в символ, следуя Гейне, воспевшему Рейн, и Шевченко - певцу Днепра. А. Тажибаев выступает как драматург: пьесы «Белая берёза» (совместно с М. Ауэзовым), «Цвети, степь!», «Майра», «Приятели», «Утёс» и др. По сценарию А. Тажибаева (в соавторстве с Н.Ф.Погодиным) снят художественный фильм «Жамбул».

Награды: Награжден орденами Ленина, Октябрской революции, 2-мя орденями Трудового Красного Знамени, «Знак Почета» и медалями. В 1985 году А.Тажибаеу присвоено почетное звание «Народный писатель Казахской ССР». В городе Кызылорде выдающим писателям А. Тажибаеву, З. Шукурову, К. Мухамеджанову поставлен памятник. Кызылординской областной научно-универсальной библиотеке присвоено имя А.Тажибаева.

Абдилда Тажибаев «Поэзия»

Абдильда Тажибаев - многие годы плодотворно работал в жанрах поэзии, драматургии, литературоведения. А.Тажибаев своим творчеством активно участвовал в становлении казахской литературы, в нем отразились и пути развития, ее победы и поражения, ее восхождение и обновление. Ровесник таких неординарных деятелей литературы, как Таир Жароков, Кажим Жумалиев, Жумагали Саин.

Творчество А.Тажибаева предстает как воплощение всей нашей литературы. Еще в конце 30-х годов Мухтар Ауэзов, прочитав первые его произведения отметил художественные особенности молодого поэта. И на самом деле, даже в то время поэту удавалось сохранить задушевность в своих стихах и следовать лучшим традициям казахской лирики.